كد ساعت

فشارهاي رواني كودكان

فشارهای روانی کودکان،اختلالات روانی کودک،علل بروز اختلالات روانی کودکان

كودكان در مسير رشد و نمو روحي، حركتي و عاطفي خود با فشارهاي رواني بسياري از قبيل بيماري‌ها، تولد نوزاد جديد، بي‌مهري والدين، محبت بيش از اندازه، مرگ، جدایي والدين، مشاجره‌هاي خانوادگي، بيان حرف‌هاي زشت در خانواده يا انتظارهاي بيش از اندازه روبه‌رو مي‌شوند. اغلب كودكان در واكنش به اين فشارهاي رواني (استرس) گرفتار اختلال‌هاي رفتاري موقت يا دائمي نظير امتناع از خوردن غذا، مكيدن انگشت، ناخن جويدن، فشردن دندان‌ها به هم، كندن موها، شب ادراري، جيغ كشيدن، بيان حرف‌هاي زشت، كابوس و ديدن خواب‌هاي ترسناك شبانه مي‌گردند. والدين اغلب معناي نشانه‌هاي واكنشي كودكان را درك مي‌كنند و براي كاستن فشارهاي رواني واكنش نشان مي‌دهند. مشکل جدي زماني بروز مي‌كند كه فشارهاي رواني غالب مي‌شوند يا بزرگ‌تر‌ها از فرط مشغله ذهني به اين نشانه‌هاي پريشاني بي‌توجه مي‌مانند و با وجود درك موقعيت خويشتنداري مي‌كنند و اقدامي صورت نمي‌دهند يا واكنش تند مخالفت‌‌آميز دارند كه بدرفتاري آنها را تشديد مي‌كند. واکنش‌هاي رفتاري كودكان به ميزان رشد آنها بستگي دارد؛ مثلاً بستري شدن مادر در بيمارستان براي شيرخوار سه‌ماهه مسأله‌‌اي ايجاد نمي‌كند، اما همين كودك در هفت‌ماهگي از دوري مادر بي‌قرار و دلتنگ مي‌شود. عوامل بسياري باعث فشارهاي رواني كودكان است كه به تعدادي از آنها اشاره مي‌گردد.

چرا كودكان جيغ مي‌كشند؟
جيغ كشيدن يا نق زدن پديده‌اي طبيعي براي اعتراض كردن كودكان زير دوسال است و در سنين بالاتر گريستن و شكايت كردن است كه والدين ناله‌هاي فرزند خود را هميشه در گوش يا زير پوست خود احساس مي‌كنند. برخي جيع كشدن كودكان را دليل احساس عجز و درماندگي در بيان خواسته‌های‌شان مي‌دانند. شيرخوار وقتي نمي‌تواند كلماتي براي درخواست خود بيان كند، عصباني مي‌شود يا شما وقتي با تلفن صحبت مي‌كنيد، احساس مي‌كند ديگر به او توجهي نداريد. همچنین هنگام خستگي، گرسنگي يا بيماري جيغ و فرياد مي‌كشد. دانيل آرنزون، متخصص كودكان و معاون مركز پزشكي نيويورك مي‌گويد در اين گونه مواقع كودك دو- سه‌ساله شما بيشترين توجه شما را مي‌خواهد. وقتي جيغ مي‌كشد، چشم در چشم او بيندازيد، منظور او را درك كنيد يا حدس بزنيد كه او چه مي‌خواهد. چنانچه سر تكان مي‌دهد، به درخواست او عمل كنيد يا به عناوين مختلف او را سرگرم يا با او بازي كنيد.

چرا كودكان حرف زشت مي‌زنند؟
بسياري از اعمال كودكان از عملكرد والدين الگو مي‌گيرد و رفتار والدين به طور ناخودآگاه دروني و جزء نهادينه كودك مي‌شود. كودك، پدر و مادرش را الگوي خود قرار می‌دهد و بدان عشق مي‌ورزد. گاهي بين درون‌فكني و بروز آن فاصله مي‌افتد؛ به عنوان مثال كودك گفتار ناپسندي را ماه‌ها قبل از والدين شنيده و حالا به تشخيص خودش و بنا به شرایط موجود، كلام زشت را به كار مي‌برد. بعضي والدين در خانواده حرف‌هاي زشت مي‌زنند و فرزندان خود را نيز آزاد مي‌گذارند. از ديگر علل يادگيري كلام زشت، ارتباط كودك با دوستان خود است. كودكان عامل بدزباني يكديگرند. آنها با بيان كلمات ناپسند تخليه مي‌شوند و مي‌توانند نارضايتي خود را نشان دهند. گاهي كودك وقتی براي اولين بار حرف زشت مي‌زند، موجب خنده و مزاح اطرافيان مي‌شود كه حكم تشويق داشته و به‌تدريج به آن عادت مي‌كند. مسلماً با شناسايي علت نادرست اين گونه رفتارها مي‌توان در رفع آن موفق‌تر عمل كرد. چنانچه اين ‌گونه رفتارها از والدين سرچشمه مي‌گيرد، بايد آنها به طور جدي آموزش داده شوند تا خود را كنترل و در حضور كودك چنين رفتارهایي نداشته باشند و به كودك هم گفته شود اين رفتارها درست نيست. اگر كودك يا كودكان ديگر عامل بدزباني باشند بايد او را از اين افراد دور نمود و بجاي آن دوستان خوب و مؤدب جايگزين نمائيم. به اعتراضات كودكان گوش دهيم، روش‌هاي سختگيرانه نداشته باشيم و در مقابل حرف‌هاي زشت كودك نخنديم. هرگز كودك نبايد بدين‌وسيله به خواسته‌هايش برسد و حتي بايد از اين بابت عذرخواهي كند. علاوه بر نكات فوق به كودكان در مواقعي كه حرف زشت نمي‌زنند پاداش براي مؤدب بودن بدهيم.

مرگ يا جدائي والدين:
كودك در 9 سالگي معمولاً به واقعيت مرگ پي مي‌برد و در 7-10 سالگي فهم كودك به درجه‌اي رسيده است كه موضوع جدائي پدر و مادر را به خوبي درك مي‌كند. هنگامي كه فرزند احساس مي‌كند يكي از اعضاي خانواده مورد بي‌اعتنايي والدين قرار گيرد احساس تنهائي و انزوا مي‌كند.

دندان قروچه
فشار دادن و سائيدن دندان‌ها به همديگر به صورت غيرارادي است احتمال دارد نيمي از مردم گاهي دچار اين مشكل باشند و اين عمل را انجام دهند ولي در 5 درصد آنان بطور معمول در خواب رخ مي‌دهد. دندان قروچه يك تظاهر فيزيكي فشار روحي به حساب مي‌آيد و معمولاً اين افراد متوجه مشكل خود نمي‌شوند اغلب افرادي كه هم اتاق هستند مشكل آنها را در مي‌يابند. علائم دندان قروچه عبارتند از: درد دندان، سردرد، سفت كردن فك هنگام عصبانيت، شكاف خوردن ميناي دندان، اثرات دندان روي زبان شكسته شدن دندان‌ها و آسيب ديدگي مفصل و بافت نرم فك. دندان قروچه نيز ممكن است به علت فشارهاي رواني كودك، تمركز فكري، كوشش بدني، بيماري‌هاي دندان و جوانه زدن دندان زير لثه‌ها باشد و جهت درمان همكاري پزشكان از نظر بررسي مشكلات خانوادگي و دندانپزشكان جهت هر چه بهتر نگه داشتن دندان‌ها لازم است.

مكيدن انگشت
مكيدن انگشت از دوران جنيني آغاز مي‌شود پس از تولد هم اين تجربه لذت‌بخش و آرامش دهنده را تكرار مي‌كند و مكيدن در فرآيند تغذيه شيرخواران‌، در يادگيري و شناخت شيرخوار از محيط اطراف نقش دارد و براي بردن اشياء بطرف دهان خود از انگشتان كمك مي‌گيرد و در 3 ماهگي كودك تمام انگشتان و دستان خود را كشف و با بردن آن بطرف دهان صدا توليد و لذت مي‌برد. بتدريج مكيدن انگشت كاهش يافته و قطع مي‌شود ولي به دلايل مختلف اين عادت باقي مي‌ماند و بعد از 4 سالگي مي‌تواند آسيب‌هاي زيادي براي كودك ايجاد كند. اگر اين عادت بصورت افراطي در كودك ادامه يابد عوارض ماندگاري مانند اختلالات رواني، گفتاري و تغييرات دندان‌ها ظاهر مي‌شود فاصله بين دندان‌هاي بالا و پايين، زبان به جلو آمده، تلفظ صداها مشكل و بلع تحت تأثير قرار مي‌گيرد همچنين آلودگي انگشت شرايط عفونت دهان، انگشت و عوارض پوستي ظاهر مي‌شود و هنگام مدرسه عوارض بيشتر و كودك از عملكرد خود خجالت مي‌كشد در برقراري ارتباط مشكل پيدا مي‌كندو گوشه‌نشين مي‌شود. در مورد درمان مكيدن انگشت همكاري روانپزشك، دندانپزشك، گفتاردرماني و والدين مؤثر خواهد بود مكيدن انگشت نيز يكي از راه‌هايي است كه كودك در شرايط اضطرار و مشكلات روحي خانوادگي براي رسيدن به آرامش برمي‌گزيند. كه بايد زمينه‌‌هاي خانوادگي بررسي شود و توصيه مي‌شود هرگز كودك خود را بخاطر انگشت مكيدن سرزنش نكنيد دائماً به او تذكر ندهيد و ايراد نگيريد و سعي شود فشارهاي روحي او برطرف شود.

ناخن جويدن
مطالعات نشان مي‌دهد 30 درصد كودكان 7-10 ساله ناخن‌هاي خود را مي‌جوند و معمولا به دليل شرمندگي اين آمار در سنين بالا كمتر مي‌شود. اگرچه ناخن جويدن يك مهارت تقليدي از رفتار كودكان ديگر مي‌باشد. اما معمولاً يك واكنش شايع در مقابل استرس مي‌باشد اين افراد ممكن است از عدم اعتماد به نفس در رنج بوده و خود را در مقابل اضطراب مشكلاتي عميق‌تر سرزنش كنند در اصل اين عادت تظاهر يك مشكل و جايگزيني براي آن است و به عنوان تسكين براي فشار و تنش بكار مي‌رود. ناخن جويدن در پسران و افراد باهوش شايع‌تر است گاهي در افراد خانواده ژنتيكي بودن عامل آن است. بديهي است كه جويدن ناخن به مدت طولاني به كوتيكول ناخن و انگشت آسيب مي‌رساند يكي از عوارض ديگر عفونت قارچي و خونريزي از ناخن است علاوه بر آن تب‌خال دهاني و استوم‌هاتيت ايجاد مي‌شود. جهت درمان، روش‌هاي مختلف توصيه شده گاهي اوقات با استفاده از محافظ‌هاي دندان‌هاي بالا و پايين به مدت 4 هفته ناخن جويدن ترك مي‌شود هنگام غذا خوردن بايد محافظ‌ها بيرون گذاشته شود و اگر اين عادت در نوجوانان ادامه يابد براي نجات انگشتان دستكش‌هاي مخصوص شايد كارگر بيافتد روش ديگر ماليدن ماده‌اي تلخ به انگشتان است كه مزه تلخ او را از اين كار باز دارد ولي مهم‌ترين اصل اگر كودك تحت فشارهاي روحي زياد است سعي شود فشار روحي شناخته و آن را كم كنيم فراموش نشود دعوا كردن و تذكر كمكي به درمان نمي‌كند.

منبع : زندگی آنلاین

کاهش بهره هوشی

عوارض تماس با سرب در کودکان بیشتر از بزرگسالان است و اختلال در تکامل سیستم عصبی و کاهش بهره هوشی اصلی ترین عارضه ای است که بر آنان وارد می شود.

مهر ؛ عوارض سرب در کودکان به دلایلی از جمله بیشتر بودن دریافت سرب بر حسب واحد وزن بدن، بلعیده شدن گرد و غبار بیشتر توسط کودکان، بیشتر بودن جذب سرب از دستگاه گوارش کودکان و بروز دیر هنگام اثرات سرب بر سیستم عصبی در کودکان از بزرگسالان بیشتر است .

براساس این گزارش، هر ساله تماس با سرب در کودکان منجر به افزایش تقریبی 600 هزار مورد ناتوانی مغزی جدید در جهان می شود و بر این اساس به والدین توصیه شده است که  از دسترسی کودکان به به اسباب بازی های پلاستیکی بازیافت شده و یا اسباب بازی های رنگ آمیزی شده ای که دارای ورقه های پوسته پوسته رنگ می باشند خودداری کنند.

نحوه آلوده شدن کودکان با سرب از طریق غذای آماده داخل قوطی، نوشیدنی سرد در بطری شیشه ای، انتقال سرب از طریق شیر مادر، آب و هوا و خاک آلوده به سرب و به دهان بردن رشته های پلاستیکی صورت می گیرد .

تماس مداوم با سرب سبب تجمیع آن در بدن و بروز صدمات بیشماری به اندامهای مختلف بدن مانند سیستم عصبی، خون، گوارش، قلبی و عروقی و کلیوی می شود همچنین در زنان باردار می تواند منجر به سقط جنین، مرده زایی، زایمان زودرس  و تولد نوزاد کم وزن و حتی ناقص شود .

نياز كودكان به مهر و محبت به اندازه كافي شناخته شده است، اما اين شناخت كه عشق و علاقه نه تنها در پختگي عاطفي نقش دارد بلكه ساختار مغز را نيز متاثر مي‌كند، يافته جديدي است   به گزارش  پايگاه اينترنتي مجله علمي "روانكاوي" آلمان ، به هنگاميكه دانشمندان كودكان يتيم يك كشور اروپاي شرقي را مورد مطالعه قرار دادند، در مغز آنها "حفره سياهي" يافتند كه طبيعتا بايد

"‪Kortex ‪ "orbitofrontale

باشد. اين همان بخش از مغز است كه مسووليت رشد و تحول در درك احساس و ساخت، عملكرد و هضم عواطف، تجربه زيبايي و لذت، لياقت و هنر رفتار و برخورد عاقلانه با ديگران را برعهده دار

.

پژوهش‌هاي علم اعصاب و تحقيقات بيوشيمي با كمك و كاربرد تكنيك پويشگري مغز و مطالعات برش‌هاي آن، ثابت كرده‌اند كه سيستم اعصاب نه تنها به تحريكات عواطفي عكس‌العمل نشان مي‌دهد، بلكه در اساس شكل مي‌گيرد

مغز يك نوزاد هنوز به خوبي شكل نگرفته و بدون ساختار است و براي رشد و تحول خود به تحريك نياز دارد، نه تنها به تحريكات محسوس و شناختي در اشكال و انحاء گوناگون مثل بازيها، رنگها يا موزيك، بلكه به برخوردها و رفتارهاي محبت آميز نيز محتاج است

لبخند، تماس چشمها و وجود يك غمخوار و پرستار سبب آرامش و آسودگي خاطر و

همزمان نيز ترشح هورمونهايي در

"‪ "frontale Kortexpr

مي‌گردد يعني در آن بخشي از مغز كه در همان سالهاي نخستين شكل مي‌گيرد و در پختگي رشد و تحول رفتار اجتماعي سرنوشت ساز است.

هر چه روابط و تاثيرات متقابل مثبت بيشتري بوقوع بپيوندد، اتصالات و شبكه‌هاي بهتر و بيشتري در اين بخش ايجاد مي‌گردد

بدين ترتيب، نظريه پيوند "جان بوولبي" كه گهگاه مورد ترديد قرار مي‌گرفت بوسيله پژوهش‌هاي بيولوژيكي تاييد شد

نظريه بوولبي مي‌گويد، رشد و تحول يك كودك از طريق تجربه پيوندها و دلبستگيهاي دوران كودكي به نحو مثبت و يا به گونه‌اي منفي تحت تاثير قرار مي گيرد

يكي از مطالعات انجام شده در دانشگاه "ويسكونسين" آمريكا نشان داد كه نحوه و چگونگي عكس‌العمل يك فرد در مقابل فشارهاي روحي در سنين كودكي تعيين مي‌شود

"نوزاداني كه با مادران تحت فشار روحي يا افسردگي بزرگ مي‌شدند، بعدها بيشتر از حد متوسط آسيب پذير بودند. اينها در مواقع سخت و پيچيده با ترشح شديد هورمونهاي فشار عكس العمل نشان مي‌دهند"

جالب توجه اينجا است كه كودكاني كه در سنين بالاتر مادران خويش را افسرده تجربه مي‌كردند، از عكس العمل شديد مشابهي برخوردار نبودند

بنابراين خاطرات بد اوليه نه تنها رفتار را نقش مي‌دهد بلكه بر طبق علوم و شناختهاي جديد، عكس‌العملهاي الگويي فيزيولوژيكي مغز را كه تعيين‌كننده چگونگي برخورد و رفتار ما با احساسات و ديگر اشخاص هستند، نيز تحت تاثير قرار مي‌دهند

بر اساس اكتشافات جديد، اين پرسش در ظاهر ساده كه آيا بايد نوزاد عاجز گريان را در بغل گرفت و آرام كرد، ديگر به استيل تربيتي مربوط نمي‌شود

واقعيت غير قابل بحث آن است كه نوزادان خود قادر به از ميان بردن فشارهاي روحي و احساسي خويش نيستند، آنها به هنگام هيجان و برآشفتگي، قدرت تغيير خودآگاه و انحراف ذهن خويش را ندارند

در اين موقعيت "هيپوتالاموس" موادي را بعنوان علامت توليد مي‌كند كه باعث ترشح هورمن فشار "كورتيزول" مي‌گردد

در سالهاي پس از دوران كودكي، مغز در مواقع سختي و فشار يا با توليد بيش از حد هورمون كه نتيجه آن بروز ترس و افسردگي است و يا با توليد كمتر از حد لازم كه نتيجه آن سردي عواطف و بروز خشونت است، عكس العمل نشان مي دهد

نتيجه‌گيري از اين شناختهاي جديد علمي تنها چنين مي‌تواند باشد كه نوزاد در سالهاي اوليه زندگيش به فردي نيازمند است كه برايش شناخته شده باشد، فردي كه حال و احوال نوزاد را درك كند، فردي كه به وي لبخند بزند و با محبت و مهرباني رفتار كند

خانم "سو گرهاردت" متخصص روان درماني ترديد دارد كه پرورش و تربيت نوزاد توسط افراد غريبه بتواند اين كيفيت پرورشي را بوجود آورد.

وي مي‌گويد: در كودكان كم سني كه توسط غريبه‌ها پرورش مي‌يابند، احتمالا اين كمبود تجربه كه وجود و مفهوم خاصي براي ديگري داشته باشد، وجود دارد.

"آنها مي‌آموزند كه بايد در انتظار علاقه و توجه ديگران باقي بماند"

والدين نيز در سالهاي نخستين نياز به حمايت ديگران دارند، مثلا در صورت وجود مشكلات با كودك به كمكهاي روان درماني يا به موسسات اجتماعي و گروهها و همدردان مشترك احتياج دارند تا به اين وسيله بتوانند از تنهايي و ايزوله شدن خود جلوگيري نمايند